SAAT

                       AZAD QARADƏRƏLİ

 

                                SAAT

 

            (“Böyük adamı haqqında kiçik hekayələr” silsiləsindən)

                                                                                

 

 

            Kənddə divar saatımız heç olmadı. Mənim qol saatımın rəqəmləri isə çox tünük idi. Anam ha baxsa da, saatı yaxşı görə bilmirdi. Beş manatlıq radio isə (bizdə xətti radioya belə deyirdilər) vaxtlı-vaxtında işləmirdi deyə, saatı ordan da eşidə bilmirdi. Ona görə gileylənirdi ki, lazım olanda saatı bilə bilmir. Həyat yoldaşımla qərara aldıq ki, evə bir yaxşı stolüstü saat alaq. Və Mincivandan, Rəşidin dükanından, səhv etmirəmsə, iyirmi beş manata bir qəşəng saat aldıq. Qol saatları kimi sadəcə vaxtında düyməsini qabağa burub doldurmaqla (“zavalit” eləmək deyərdik rusca) onun bir sutka dayanmadan işləməsini təmin etmək olurdu. Və bu saatı anam çox sevdi. Ona görə ki, həm yaraşıqlı, həm də rəqəmləri kifayət qədər iri idi. Günün hansı zamanı olduğunu bilmək lazım olanda, xüsusilə namazın vaxtını öyrənmək istəyəndə təzə saatımıza baxardı...

            ...Ailəmiz öz doğma od-ocağından qaçqın düşəndə hərə əlinə bir şey götürmüşdü. Anam da  bir neçə vacib əşyasıyla bərabər həmin bu saatı gətirə bilmişdi...

            Bir neçə dəfə yer dəyişdik. Hamısında da qanqaraçılıqla. Çünki ilk aylarda anam elə bilirdi ki, Heydər Əliyev prezident seçilib, məsələ həll olunub – ya ordumuz hücuma keçib torpaqlarımızı alacaq, ya da sülh yolu ilə... Bu sülh məsələsini o çox ürəksiz deyirdi...

 

            ...Anam ağır xəstə idi. Yalnız qolundan tutanda yeriyə bilirdi. O da mən gərək tutaydım, başqasına  etibar etməzdi.

            Sabunçuda aldığım torpaqda ev tikirdik. Ustalara yalvarırdım ki, bacardıqca tez qurtarsınlar bu işi. Anamın erkən vəfat edəcəyindən qorxurdum...

            Bir gün dedi ki, ay bala, gəl gir qoluma, görüm nə qədər qalxıb divarın.

            Gətirdim, baxdı, bir-bir soruşdu ki, bura nə olacaq, bura nə...

            Mən də dedim: bura qonaq otağımızdır, bura yataq otağı, bura mənim iş otağım, həm də sənin namaz otağın, bura mətməximiz, bura hamamımız... Bura da dəhlizdir...

            Mənim kiçicik iş otağıma bir də göz gəzdirib dedi:”Burda yazı stolun olacax, bilirəm. Üstünə də köhnə sahatımızı qoyarsan... Onu düzəltdidin?..”

            Qəhər boğmuşdu məni, yalandan güclə “hə” dedim...

            Hardan? Hansı ustaya göstərdim, bundan daha saat olmaz, köhnə modeidir, sat bizə dedilər.

            Heç satarammı?

            ...Anamdan sonra uzun zaman o saata yaxın düşə bilmədim. Elə bil qorxurdum ondan. Bir gün özümü toplayıb əlimi çəkdim üstünə. Kəsilmiş səsi, eşidilməyən çıqqıltısı ürəyimə işlədi. Bir də anama yalandan “hə” deməyim qırdı ipimi. Günahkarcasına oxşadım, əlimi sürtdüm. Anamın əlləri çox dəymişdi axı ona. Az qaldı dillənsin ki, nə olar, düzəltdir məni. Amma dili yoxdu, tutulmuşdu...

            Bütün Bakını ayaqdan saldım, “hə” deyən olmadı. Elə hamısı dedi ki, sat, alırıq.

            Amma biri çıxdı axırı. Saata bir xeyli baxıb, qoy qaısın, bir həftədən sonra gələrsən dedi. Qorxa-qorxa saatı  bu saqqallı adama verib getdim. Getdim deyirəm, amma Novruzəli poçt qutusundan aralana bilmədiyi kimi mən də saatsaz köşkündən aralana bilmirdim. Adam fəhmliymiş. Əli ilə işarə edib çağırdı məni. Və yenə əli ilə soruşdu (əlini uzadıb sağa-sola hərlədi) ki, nə məsələdi, nədən narahatsan?

            Mən də bu saatın tarixini, anamı və nəhayət qaçqınlığımızı ona danışanda pis oldu. Saqqalını dartışdırıb dedi:”Qardaş, heç nigaran qalma, bu saatlarda qızıl suyuna çəkilmiş yerlər var, ustalar ona görə onu səndən almaq istəyiblər. And olsun Qurana-kitaba necə vermisən, elə də alacaqsan.”

            ...Saat düzəlməyinə düzəlib, amma bir az qabağa qaçır.

            O mücərrəd “qabağın” hara olduğunu hələ də kəsdirə bilməmişəm...