AZAD QARADƏRƏLİ ŞUŞA ADLI QIZCIĞAZ
AZAD QARADƏRƏLİ
ŞUŞA ADLI QIZCIĞAZ
Hekayə
Şuşanın
dağları başı dumanlı,
Qırmızı
koftalı, yaşıl tumanlı...
(
Xalq mahnısından )
92-ci
ilin buludlu günü idi. May gəlsə də, sazaq adamın iliyinə işləyirdi. Təhsil şöbəsindən
hansısa sənədi almaq üçün rayon mərkəzinə gəlmişdim. Avtovağzalda köhnə
dostumla rastlaşdım. Onun üzü daha buludlu idi. Məni görəndə buludlar daha da
sıxlaşdı.
-Nə
olub? Çoxdandı görüşmürdük... İstədim səni Dağüstü parka yeyib-içməyə dəvət
edim... Sən isə...
O
heç dediklərimi eşitmirdi. Üzündəki anlaşılmaz ifadə axır ki, oxundu:
-Şuşa
bu gün işğal olunub... Qaçqın karvanı Ağalı-Məmmədbəyli səmtindən yollara
düzülüb...
-Nə?!
– Bundan başqa söz tapa bilmədim. Elə bil Şuşa kiçicik “nə” kəlməsinin içinə
sığmışdı.
Onun
maşınına əyləşib Həkəri yoluna endik.
Elə
ilk gördüyümdən içimdə nəsə qırılıb töküldü. Şuşa boyda şəhər bir yola sığşışdı.
Yük maşınlarına, avtobuslara,
özüboşaldan maşınlara, lafet qoşulmuş tarktorlara və minik maşınlarına
qalaqlanmış qaçqınlar kütləsi magistralı
qapsamışdı. Və nədənsə yaranan tıxac
maşınların hərəkətinə mane olurdu. Ölü düşüncə ilə bu köməksiz insanlara
baxandan sonra bir maşında 6-7 yaşlarında qız uşağının bərkdən cikkildəyərək
ağladığını nəhayət hiss edə bildim. Maşına sarı boylandım. Orta yaşlı qadın (yəqin
anası idi) qızcığazı çətinliklə maşının banından endirdi. Ora-bura boylanıb dalda
yer gəzdi ki, qızcığazı çiş tutsun. Dalda nə gəzirdi? Yolu qaçqınlar, yolun
sağ-solunu isə onlara tamaşa etməyə gələn yerli adamlar tutmuşdular. Əlacsız
qalan qadın uşağı elə endikləri maşının təkərinin arxasına çəkdi, “ay allah keç
günahımdan” deyib tumuşuna aşağı dartdı. Bu vaxt qızcığaz daha bərkdən qışqırıb
tumuşunu yuxarı çəkdi.
Gördüyüm
mənzərədən içim dağılmışdı. Nəsə etməli idim. Amma nə? Və dostumun maşını
yadıma düşdü. Qadını çağırıb bir az aralıdakı maşınımızı göstərdim. O, körpəni
maşının böyrünə çəkdi. Uşaq ora-bura boylanıb aşağı əyildi...
***
...Sonra
o biri rayonlar getdi. Sonra bizim rayon...
Və
27 il sonra ordumuz əks-hücuma keçib kəndlərimizi, şəhərlərimizi qaytarmağa
başladı. Bizim rayonın işğaldan azad olunduğu gün dostumla Bakıdakı kafelərin
birində görüşüb bu tarixi günü pivə ilə qeyd etdik. (Yaşlaşmışıq, bərk içki
bizlik deyil.) Ordan-burdan söhbətləşdik, hətta arada ağladıq da. Birdən dostum
dedi:
-Yadındadı,
Həkəri yolunda Şuşa qaçqınlarına baxmağa getmişdik?..
Əlimlə
onun ağzını tutmaq istədim, amma o danışdı:
-Qızcığaza
işəməyə dalda yer tapmayan ana...
Göz
yaşları içərisində bu dəfə mən dilləndim:
-Həmişə
düşünmüşəm ki, o qızcığazın adı Şuşa idi... – Göz yaşım pivənin içinə damladı.
Pivəmizi
təzələyən kafeçi sanki ürəyimizdən keçənləri duyurmuş kimi gülümsündü:
-Xəbəriniz
var, türk televiziyası deyib ki, bizimkilər ötən gecə Şuşaya girib...
Pivə
bakalda qızıl kimi bərq vururdu...
06.11.2020
Yorumlar
Yorum Gönder