AZAD QARADƏRƏLİ DÜRÜSTLÜK – o indi heç kimə lazım deyil? (esse-elegiya)

 

                                AZAD QARADƏRƏLİ

                                     DÜRÜSTLÜK –

                             o indi heç kimə lazım deyil?

                                   (esse-elegiya)

 

 

            Tez-tez eşidirəm: filan məsələ tarixə qovuşub – o indi heç kimə lazım deyil.

            Hətta bir gənc mənim “Kuma-Manıç çökəkliyi” romanımı oxuyub çatda yazmışdı: siz bu əsəri bir sözlə necə ifadə edə bilərsini?

            Fikirləşmədən cavab verdim: DÜRÜSTLÜK...

            O, gülüş işarəsi qoyub çatdan ayrıldı...

            Həmin smaylik, yəni o gülüş işarəsi çox şey deyirdi.

            Ən ümdəsi isə bu idi: axı o indi heç kimə lazım deyil...

            Bəs dürüstlük özü nədir ki, belə tez tarixin arxivinə veriblər?

            Dürüstlüyün açması çoxdur. O sevgidən maya tutub, mərhəmətlə qidalanıb, ləyaqətlə süslənib, həmrəyliklə çoxalıb, mərdliklə ad-san qazanıb, təmizliklə arınıb, ölməzliklə tarixə düşüb...

            Əlbəttə, mən dürüstlüyün bəzi məziyyətlərini deyə bildim. Amma onun tam tərifi indiyə qədər verilə bilməyib. Hətta mən deyərdim ki, bəzi filosoflar, estetlər, yazıçılar buna cəhd etsələr belə, sonacan gedə bilməyiblər. Nədən? Ondan ki, onların özləri də hansı əməllərinə görəsə dürüstlüyün yanında gözükölgəli idilər... Çörək, iş, vəzifə çatı olub keçmişdi boğazlarına...

            Dürüstlük, bilirsinizmi haçan zədələndi? Siyasət meydana çıxandan. Dünyanın bu ən idbar elmi dürüstlüyü yeyib bitirdi...

            Dürüstlüyün ikinci düşməni – siyasətdən də qəvisi maska idi. Bir zamanlar teatrda əyləncə rolu oynayan maska teatrdan çıxıb şəhərlərə, kəndlərə ayaq açdı, hamı maskalandı. Teatrla həyatın fərqi itdi. Kimin aktyor, kimin insan olduğu bilinmədi...

            Elə buna görə teatr da öz dövrünü bitirdi. Hamı maskada isə, hamı aktyordursa, hər yer teatrdırsa, daha aktyora, teatra nə hacət?!

            Və dürüstlük qeyb oldu...

            Və insanlıq qeyb oldu...

            Başımız sağ olsun...

 

                                                                                                          21.03.2025.