AZAD QARADƏRƏLİ PULKƏSƏN PROFESSORUN HƏBSİ hekayə

                  AZAD QARADƏRƏLİ

 

                PULKƏSƏN PROFESSORUN HƏBSİ

 

                                   hekayə

 

                                                           Dünya şöhrətli iqtisadçı alim Qubad İbadoğlunun*

                                                              həbsindən sonra nə edəcəyimi bilmədim. Hətta bir etiraz

                                                              dolu müraciət də yazdım. Lakin həmin müraciəti göndəriyim      

                                                              saytlar “yox” dedilər. Yenə fikirləşməkdə ikən qəfil yadıma

                                                              düşdü ki, mən yazıçıyam və oturub bu hekayəni yazdım.

 

                                                                                                                      Müəllif

           

 

            Professor hər il dünyanın bir qabaqcıl ölkəsinin ən ən nüfuzlu universitetdə dərs deyirdi. Elə ki tətil olurdu, hava gəmisinə minib qaçırdı ölkəsinə. Deyirdilər, a kişi, nə işin var axı orda?! Sənin bu qabaqcıl universitetlərdə bu qədər işin-gücün tökülüb qalmışkən, niyə ora gedirsən?!

            Cavab verirdi ki, vallah mən bir az çox milli adamam, mental yanlarım zəifliyim sayıla bilər...

            Ötən il professor doğma şəhərinə gələn kimi buradakı kabinetinə girmiş, qapını bərk-bərk bağlamış və yalançılar sözü düz bir həftə xarici mühitlə əlaqəni kəsmişdi. Qohum-əvlad, dost-tanış da nə qapını döymüş, nə onsuz da zəng çatmayan telefonunu aramışdı. “Dahi adamdır. Sən hələ onun dərs dediyi universitetlərin siyahısına bax: Çapel Hilldə ABŞ-ın Şimali Karolina Universiteti , Dürhamda ABŞ-ın Duke Universiteti, Prinsetonda ABŞ-ın Qabağcıl Tədqiqatlar İnstitutu, Nyu Brunsvikdə ABŞ-ın Rutgers Universiteti...”

            Vallah çoxunun adı dilimə yatmır, bir də Londonda bir... Yox. Qoy o hələ qalsın, bizimkilər professorun gecə-gündüz kabinetinə girib nə iş gördüyünü götür-qoy eləyərkən kimsə mənim yarımçıq siyahıma bir universitet də əlavə edib – bu haçan olub, düzü, xəbərim olmayıb, elə bil kimsə gecəynən bizim evə girib, mənim kompüterimdəki yazıya barmaq eləyib – guya professor ABŞ-ın (ax bu ABŞ!) Pensilvaniya Fətüllah Gülən Universitetində də bir müddət dərs almış, sonra da dərs aparmış və pulkəsən sənətinə də oarada vaqif olmuşdur...

            Maraqlı burasıdır ki, dünyada pulkəsən elminə bələd olan 3-5 müqtədir alimdən biri olan professor bu sənətlə ancaq öz ölkəsinə tətilə gələndən-gələnə məşqul olmuşdur.

            Bu günlərdə yenidən vətəninə dönmüş və günlərlə kabinetinə çəkilərək tək-təkana (bir ehtimala görə xanımı ilə) pulkəsmək elminin ona verdiyi imkanlardan yararlanaraq çoxlu miqdarda ABŞ dolları kəsmişdir. Çox qəribədir ki, onun kəsdiyi dollarlar ABŞ-ın ünlü pulkəsən sənətkarlarının işlərindən geri qalmır ki, irəli gedir...

 

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

*Azərbaycan Demokratiya və Rifah Partiyasının qurucusu və ilk sədri. 2023-cü ilin iyul ayından etibarən saxta pul kəsmək iddiası ilə həbs olunub.

 

 

 

 

            Həbsqabağı tamaşaçılara qolu qandallı şəkildə intervü verən sənətkar “siz niyə vətənə gələn kimi saxta pul kəsməyə başlayırsınız?” sualına belə cavab verib:

            -Vallah kim nə deyir desin, bu da mental bir şeydir. Baxın, mən dünyanın bir çox ölkələrində qabaqcıl iqtisadi modellərlə aparılan işlərə rəhbərlik edir, qabaqcıl universitetlərdə bu praktikanı tələbələrimə öyrədirəm... Amma Vətənə gələn kimi... Məni məzur tutun, xalqımın və Vətənimin mənə verdiyi sonsuz havayü-həvəsdən vəcdə gələrək pul kəsməyə başlayıram!.. Özü də saxta-zad yox ha, həqiqi pul! Dollardan tutmuş, bizim AZN-cən, İran realınacan, rus rublunacan... Hətta yapon yenini də uğurla dövrüyyəyə buraxmışam... Vətən belədir də! Bura gələn kimi eşqim vurub çıxır kəllə çarxa!...

            Sonra professor onun başını sığallayan polis işçisinə təşəkkür mimikası göndərərək demişdir:

            -Biz çox istedadlı millətik, dünyanın nadir millətlərindənik... Bilmirəm, “Toxum”* adlı bir roman var, onu oxumusunuz, ya yox?! Mən o əsri dərs dediyim universitetlərin tələbələrinə oxutmaqdan həz alır və qürur duyuram!.. Sizə söz verirəm ki, o kiçik romanı ingiliscəyə, fransızcaya və Fətulla müəllimin təklifi ilə Osmanlı türkcəsinə (indiki türk dilinə xayır, məhz qədim Osmanlı ləhcəsinə) çevirtdirəcəyəm və böyük tirajla çap etdirəcəyəm, inşallah!..

            Yəqin çoxunuz o romanda nədən bəhs olunduğunu fikirləşirsiniz, eləmi?

            Kitab oxumaq lazımdır, qardaşlar!

            O əsərdən bir parçanı sizə bu tribunadan oxuyum, qalanını özünüz müzakirə edərsiniz...

            “...Yadıma illər əvvəl bizim rayonda baş vermiş başqa bir əhvalat da düşüd. “Əhməd əməliyyatı” adı ilə məşhur olan o əhvalat daha dəhşətli imiş. Marif şöbəsinin baş mühasibi olan Əhməd adlı kişi necə işləyirmişsə, ayın sonunda müəllimlərin maaşını verəndə, o maaşın beşdə biri qədərində artıq pul qalırmış özünə. Tutaq ki, rayonda 500 müəllim var, hərəsi 200 manat maaş alır, bu edir 100 min manat. Bu beşdə biri – 20 min pul Əhmədə qalırmış, əlbəttə heç kimin maaşına toxunmurmuş, sadəcə bunu necə edirmişsə, axırda hesab-kitab düz çıxırmış. Bu, təxminən on iləcən davam edir və iş böyüyüb gedib Moskvaya çıxıb. Bir cuhud müfəttiş gəlib yoxlayır Əhmədi və axırda məsələni açır. Gedəndə Əhmədə deyib ki, sən dahi adamsan, amma heyf ki, bu dahi başı belə xırda məsələyə sərf eləmisən...

            Əhmədi tuta bilməyiblər, amma o cuhudun məruzəsindən sonra “kəşf”ini o vaxtkı Xalq Təsərrüfatı İnstitutunun dərsliyinə salıblar “Əhməd əməliyyatı” adı ilə... “

            Əziz qardaşlar. Vallah məndə günah yoxdur. Elə ayağımı təyyarənin trapınnan yerə qoyan kimi Vətən torpağı mənə impuls verir: “Pul kəsməyə baş-la! Marş!”

            Bir-iki dəfə istəmişəm imtina edəm, olmayıb. Vətəndir axı, xalqdır axı, ölkənin bayrağı, gerbi və qayda-qanun... deyəsən axı mən ucunnan tutub çox ucuzluğa getdim?.. Gəlin məsələni belə primitivləşdirməyək. Biz böyük ideallar, böyük strateji əhəmiyyətli layihələr üzərində çalışırkən pul kəsmək səviyyəsinə enməyək... And olsun o böyük idealların ülviyyətinə ki, mən ömründə pul kəsmək kimi aşağı səviyyəli bir işə qol qoymazdım, əgər Vətən və millət təəsübü...”

            Televizorun ekranı qaraldı...

            Professoru, deyilənə görə həbsaxanaya salıblar. Amma orada da boş dayanmır. Qarşısına bir pulkəsən maşın qoyublar ki...

            Mən bu yazını yazanda hava çox isti idi. Amma Vətən göylərində üfüqlər bəmbəyazdı. Vətən göyləri hələ bu qədər geniş, bu qədər sərhədsiz, bu qədər masmavi olmamışdı...

            Vətən yerləri isə...

            Səsindən gənc olduğu bilinən qadın üzünü və sinəsini bürüdüyü kirli parçanın altından əlini irəli uzadaraq kömək istəyirdi...

            Nə yazıq ki, mən pul kəsə bilmirdim..

                                                                                                                      iyul – 2023

 

 

 

-----------------------------------------------------------------------------------

*Müəllifin “Toxum” adlı hekayəsi nəzərdə tutulur.